ナデシコ科   Caryophyllaceae
分類 被子植物(Angiosperm)-真正双子葉類(Eudicots)-コア真正双子葉類(Core eudicots)-キク上群(Superasterids)-ナデシコ目(Caryophyllales)
分布 約80属2000種が世界に広く、分布し、主に北半球の温帯~暖帯にある。日本にも14属約60種が自生する。
特徴 1年草、多年草、まれに亜低木、低木。茎や枝は普通、節で膨れる。葉は対生、十字対生、まれに互生又は輪生、単葉、全縁、普通、基部で合着する。托葉は、薄膜状、剛毛状又はしばしば欠く。花序は集散花序、集散状の円錐花序、まれに花が単生又は総状花序に数個、 頭状花序、偽輪散花序又は散形花序。花は放射相称、両性花まれに単性花、たまに 閉鎖花。萼片は(4)5個、離生、覆瓦状又は萼筒に合着し、葉状、薄膜状、宿存性、ときに萼の下に苞状。花弁は(4)5個、まれに欠き、離生、しばしば爪部と拡大部になる。拡大部は全縁又は分裂し、普通、爪部と拡大部の境に冠状鱗片がある。雄しべは1又は2列に (2)5~10個つく。雌しべ1個、心皮2~5個、複合の子房に結合する。子房は上位、1室又は基部が不完全に2~5室。子房柄は有柄又は無柄。胎座型は独立、中央又は基底。胚珠は(1)数個又は多数、湾生胚珠。花柱は(1)2~5個、ときに基部で結合する。果実は普通、蒴果、果皮は質が堅くてもろく、薄膜状又は紙質、胞背裂開蒴果、室は花柱と同数の1~2個。まれに不規則に裂開する液果のこともあり、痩果もある。種子は1個~多数、腎臓形、卵形、まれに背腹方向に圧縮、外面は溝状、先は鈍く又は鋭く尖り、まれに長毛縁の櫛状。外種皮は顆粒状、条線状、疣状、まれに平滑又は海綿状。胚は強く曲がって外胚乳を囲み、又は偏心の直線状。外胚乳は粉状。
栽培 美しい花を咲かせる種が多く、観賞用によく栽培され、カーネーションやナデシコには多くの品種がある。
イヌコモチナデシコ属 イヌコモチナデシコ Petrorhagia nanteuilii (Burnat) P.Ball et Heyw.
ウシオツメクサ属 ウシオツメクサ Spergularia marina (L.) Griseb.
ウシオハナツメクサ Spergularia bocconii (Scheele) Asch. et Graebn.
ウスベニツメクサ Spergularia rubra (L.)J.Presl et C.Presl
オオツメクサ属 ノハラツメクサ Spergula arvensis L.
カスミソウ属  オノエマンテマ Gypsophila cerastioides D. Don
ヌカイトナデシコ Gypsophila muralis L.
サボンソウ属 サボンソウ Saponaria officinalis L.
ツメクサ属 イトツメクサ Sagina apetala Ard.
キヌイトツメクサ Sagina decumbens (Elliot) Torr. et A.Gray
ツメクサ Sagina japonica (Sw.) Ohwi
ハマツメクサ Sagina maxima A. Gray
ナデシコ属 エゾカワラナデシコ Dianthus superbus L.
カーネーション Dianthus caryophyllus L.
カワラナデシコ Dianthus longicalyx Miq.
シロバナハマナデシコ Dianthus japonicus Thunb. form. albiflorus Ohara ex Nakanishi
タカネナデシコ Dianthus superbus L. var. speciosus Reichb.
トコナツ Dianthus chinensis L. var. semperflorens Makino.
ハマナデシコ Dianthus japonicus Thunb.
ヒメナデシコ Dianthus deltoides L.
ノミノツヅリ属  ネバリノミノツヅリ Arenaria serpyllifolia L. var. viscida (Loisel.) DC.
ノミノツヅリ Arenaria serpyllifolia L.
ハナフスマ Arenaria montana L.
ハコベ属 イヌコハコベ Stellaria pallida (Dumort.) Crep.
イワツメクサ Stellaria nipponica Ohwi var. nipponica
ウシハコベ Stellaria aquatica (L.) Scop.
コハコベ Stellaria media (L.) Vill.
ノミノフスマ Stellaria alsine Grimm var. undulata (Thunb.) Ohwi
ミドリハコベ Stellaria neglecta Weihe.
ミヤマハコベ Stellaria sessiliflora Yabe
オオヤマハコベ Stellaria monosperma Buch.-Ham. ex D.Don var. japonica Maxim.
マンテマ属    カッコウセンノウ Silene flos-cuculi (L.) Greuter et Burdet
サクラマンテマ Silene pendula L.
シレネ・カロリニアナ Silene caroliniana Walter
シレネ・コロラタ Silene colorata Poir
シロバナマンテマ Silene gallica L. var. gallica
スイセンノウ Silene coronaria (L.) Clairv.
ナンバンハコベ Silene baccifera (L.) Roth var. japonica (Miq.) H.Ohashi et H.Nakai
フシグロ Silene firma Sieb. et Zucc.
フシグロセンノウ Silene miqueliana (Rohrb.) H.Ohashi et H.Nakai
マツヨイセンノウ Silene latifolia Poir. subsp. alba (Mill.) Greuter et Burdet
マツモトセンノウ Silene sieboldii (Van Houtte) H.Ohashi et H.Nakai
マンテマ Silene gallica L. var. quinquevulnera (L.) W.D.J.Koch
ムシトリナデシコ Silena armeria L.
ミミナグサ属 オランダミミナグサ Cerastium glomeratum Thuill.
ミミナグサ Cerastium fontanum Baumg. subsp. vulgare (Hartm.) Greuter et Burdet var. angustifolium (Franch.) H.Hara
ワチガイソウ属 ワチガイソウ Pseudostellaria heterantha (Maxim.) Pax.
TOP Back